Seyid Yəhya Cəmaləddin Seyid Bəhaəddin oğlu Bakuvi Şirvani (təqr. 1410, Şamaxı – təqr. 1462, Bakı) – Azərbaycan mütəfəkkiri, ilahiyyatçı filosof. Seyid Bahəddinin ailəsində anadan olmuşdur. Uşaq yaşlarında ikən ata-anası vəfat etmiş, yetim qalmışdır. Dərin zəkası ilə fərqləndiyindən, o zamanın ən böyük alimi sayılan uzaq qohumu Seyid Sədrəddin onun təlim-tərbiyəsilə məşğul olmuşdur. Həddi-büluğa çatanda qızını ona ərə vermişdir. Müəllimi və qayınatası Seyid Sədrəddinin vəfatından sonra, Şirvandan çıxaraq Bakıya üz tutmuşdur. O vaxt Bakı hakimi olan Xəlil bəy tərəfindən böyük izzətlə qarşılanmış və onun ailəsilə birgə rahat yaşayıb irfan fəaliyyətilə məşğul olması üçün hər cür şərait yaradılmışdır. Böyük kəramət sahibi olan Seyid Yəhya çox qısa zaman kəsiyində öz qüdrətli əsərlərilə diqqət cəlb etdi, onun şöhrəti bütün İslam məmləkətlərinə yayıldı.

(1732-1785), – 18 əsr Azərbaycan şairi. Həyatı haqqında məlumat çox azdır. M.P.Vaqifin müasiri olmuş, heca vəznində yazıb-yaratmışdır. 18 əsrin ikinci yarısı Azərbaycan şeirindəki realist meyilləri əks etdirən “Can ilə Cəsədin bəhsi” əsərində dünyəvi və irfani görüşlərin qarşılaşmasını təsvir etmişdir. Əsərdə can (ruh) irfanin, cəsəd isə dünyəviliyin rəmzi və təcəssümü kimi göstərilmişdir.

Əd.: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, 2 cild, Bakı, 2010, s. 578

Şəmsəddin Məhəmməd oğlu Bədr Şirvani (1387, Şamaxı – 1450, Şamaxı, yaxud Bakı) – Azərbaycan şairi. Mükəmməl təhsil almış, klassik Şərq ədəbiyyatını dərindən öyrənmişdir. Azərbaycan, fars, habelə ərəb dillərində yazmışdır. 10-11 yaşlarından şeir yazmağa başlayan Bədr Şirvani, on ilə yaxın Xorasan, Gilan, Qarabağ, Təbriz, Qəbələ, Ərdəbil, Dərbənddə olmuşdur. Vətənə qayıtdıqdan sonra Şirvanşahların sarayında yaşamışdır. Ədəbi irsindən Azərbaycan və fars dillərində 12500 beytdən ibarət olan divanı (əlyazması Özbəkistan EA Şərqşünaslıq İnstitutunun kitabxanasında saxlanılır) məlumdur. Əsasən qəzəl və qəsidələr yazmışdır. Onun Şirvanşah I Xəlilüllaha yazdığı 29 beytlik qəsidə Xaqaninin məşhur “Qəsideyi-şiniyyə”sinə nəzirədir. Şair öz dövründə nəinki Azərbaycanda, hətta İran və Orta Asiyada qüdrətli sənətkar kimi tanınmışdır. Ana dilində yazdığı şeirlər 15 əsr Azərbaycan ədəbi-bədii dilini öyrənmək baxımından müstəsna əhəmiyyətə malikdir.

Əd.: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, 3 cild, Bakı, 2011, s.547

Mirzə Nəsrulla Hacı Әbülqasım oğlu (1834, Şamaxı – 1883, Təbriz) – Azərbaycan şairi. Azərbaycan, fars və ərəb dillərində təhsil almışdır. Şərq ölkələrinə səyahət etmiş, Hindistanda yaşamışdır. 1858 ildən Tehranda bir müddət təbabətlə məşğul olmuşdur. Lirik şeirləri ilə şöhrət qazanan Bahar Şirvani Nəsrəddin şahın sarayına dəvət olunaraq məlik üş-şüəra adı almışdır. 1878 ildən Təbrizdə yaşamışdır.

Qaleybuğurd – Azərbaycanda orta əsrlərə aid qala. Şamaxı şəhərindən 20 km şimal-qərbdə Qalaybuğurt kəndi yaxınlığındakı dağın zirvəsindədir. Arxeoloji qazıntılar Buğurt qalasında 11-13 əsrlərdə yaşayış olduğunu göstərir. Qalada bəzi divar və bürclərin, yaşayış məntəqələrinin xarabalığı qalmışdır. Mənbələrdə 15 əsrin sonundan adı çəkilir. 1509 ildə I Şah İsmayıl Şirvana hücum edəndə Şirvanşah Şeyxşah Buğurt qalasında müdafiə olunmuşdur. 1537 ildə Şirvanda baş vermiş üsyan zamanı Şirvanşah Şahrux və saray əyanları qalada gizlənməyə məcbur olmuşdu. 1538 ildə Səfəvi qoşunları Әlqəs Mirzənin başçılığı ilə Şirvana hücum edir. Buğurt qalasına çəkilən Şahrux və vəkil Hüseyn bəy bir neçə ay Səfəvilərə müqavimət göstərə bilirlər. Həmin dövrdə Şirvanşahların xəzinəsi də Buğurt bugurd-qalasi2qalasında saxlanılırdı. Səfəvi-Osmanlı müharibələri zamanı osmanlılar bu qalanı ələ keçirib özlərinin dayaq məntəqələrindən birinə çevirmişdilər. Qaladan 17 əsrin axırlarına kimi müdafiə məqsədi ilə istifadə olunmuşdur.

Əd.: ASE, II cild, Bakı, 1978, s.338

Şamaxı rayonu Şamaxı şəhər i.ə.d.-də kənd. Rayon mərkəzindən 5 km şimal-qərbdə, Xınıslı çayının (Zoğalava çayının qolu) sağ sahilində, Meysəri silsiləsinin (Böyük Qafqaz) ətəyindədir. Әhalisi 412 (2009) nəfərdir, 11 təsərrüfatı var. Doqquzillik məktəb, uşaq bağçası, kiçik kitabxana, orta əsrlərə aid yaşayış yeri var. 19 əsrdə əhalinin siyahıya alınmasında Şamaxı qəzasında Xınıslı kəndi (36 ailə, 208 nəfər), Xınışlı-Xalac köçü (20 ailə, 105 nəfər) qeydə alınmışdır.

Şamaxı rayonu Bağırlı kənd i.ə.d.-nin mərkəzi. Rayon mərkəzindən 30 km cənubda, Ləngəbiz silsiləsinin Şirvan düzünə baxan ətəyindədir. Әhalisi 2253 (2008); taxılçılıq və maldarlıqla məşğuldur. Tam orta məktəb, klub, kitabxana, tibb məntəqəsi, antik dövrə aid küp qəbirləri nekropolu var.

Vaxtilə Şirvanda maldarlıqla məşğul olmuş Bağırlı elatı Şirvan düzündə dağətəyi sahədə oturaq həyata keçərək Bağırlı kəndini təşkil etmişlər.

Əd.: Azərbaycan Milli Ensiklopediyası, 3 cild, Bakı, 2011, s.26

“Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”, 1 cild, Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, s. 74

N.Bəndəliyev “Dağlıq Şirvanın toponimləri”, Bakı, “Elm”, s.90