Şirvanşahların son iqamətgahı olmuşdur. Şamaxı şəhərindən 35 km məsafədə Sulut və Basqal kəndlərinin yaxınlığında yerləşir. Lahıc dağları ilə əhatə olunmuşdur. Fit qalası əlçatmaz bir yerdə divarla əhatə olunmuşdur. Divarların eni 3 m-dir. Dağın ən hündür nöqtəsində Xan evi adlanan böyük bir bina vardır.
Şamaxı şəhərindən 16 km cənub – qərbdə, Göylər kəndi ərazisində yerləşən tarixi-memarlıq abidəsi. Məscid 12-13 əsrlərdə tikilmişdir. Üslub xüsusiyyətlərinə görə binanın tikilmə tarixi 12 əsrə aid edilir. Qədim qəbiristan, karvansara kompleksi və Pir Mərdəkan türbəsi məscidin ətrafında yerləşir.
Azərbaycanda orta əsr qalası. Şamaxı şəhərinin şimal-qərbində, Qız qalası dağındadır. 9 əsrdən mövcud olduğu ehtimal edilir. Qalanın ön istehkamı dağın yamac hissəsində, narınqalası isə zirvəsində tikilmişdir.
İlk orta əsr abidəsi. Şamaxı ş. 15 km cənubda yerləşir. Qırlıq dağının şimal ətəyində yerləşən bu abidə 5-6 hektar sahəni əhatə edir. Yaşayış yeri cənubdan Qırlıq dağı, şərqdən Alakol dərəsi, şimal və şimal-qərbdən İrəvan dərəsi ilə sərhədlənir. İrəvan dərəsinin sağ tərəfində Möhrətəpə adlı yerdə çiy kərpicdən tikilmiş bürcün qalığı vardır. Dairəvi formada hörülmüş bürc gözətçi məntəqəsi rolunu oynamışdır.
17 əsrə aid Azərbaycan memarlıq kompleksi. Şamaxı r-nunun Kələxana kəndindədir. 9 türbədən 8-i qalmışdır. Türbələrdən yalnız birinin giriş qapısının yuxarı hissəsində kitabə var. Kitabədəki yazıda abidənin 1663 ildə sərkar Әbdüləzim Әmirəli oğlu (Əbdüləzim Sərkar) tərəfindən İbrahim Әmirəhməd adlı şəxsin qəbri üzərində tikildiyi göstərilir. Kələxana türbələri planda səkkizbucaqlı olub piramida şəkilli günbəzlə örtülmüşdür.
Şamaxı ş. şimalda, Pirdirəki dağının şərq ətəyində 11-13 əsrə aid yaşayış yeri. 1966-68 illərdə F.İbrahimovun iştirakı ilə aparılan arxeoloji tədqiqat işləri zamanı aşkar edilmişdir.
İlk orta əsr abidəsi. Şamaxı rayon mərkəzindən 25 km aralıda Quşçu kəndinin cənub-şərqində yerləşir. Təqribən 20 hektar sahəyə malikdir. Kolanı yaşayış yerindən şərqdə Şərrər və Şıxbörkü abidələri yerləşir. Qərb tərəfdən Quşçu dağları ilə sərhədlənir.
Tarixi Azərbaycan ərazisinin şimalında geniş yayılmış qəbir tiplərindən olub, Mil-Qarabağ, Şirvan düzlərində və dağətəyi bölgələrdə, Kür çayı sahillərində qeydə alınmışdır. Küplərdə dəfnetmə adəti e.ə. I minilliyin ikinci yarısında başlanmış. eramızın 8 əsrinə qədər davam etmişdir.
Azərbaycan Respublikasının Şamaxı şəhərindən 15 km cənubda erkən orta əsrlərə aid yaşayış yeri. Möhrətəpədə çiy kərpicdən dairəvi formada tikilmiş bürcün qalığı dövrümüzədək qalmışdır.
Şamaxı r-nun Dədəgünəş kəndi yaxınlığında arxeoloji abidə. E.ə. II – eramızın 2-3 əsrlərinə aid küp qəbirlər qəbiristanı aşkar edilmişdir.
