Şamaxı r-nu ərazisində dağ. Qozluçayla Çigilçay arasındadır. Hün. 901 m. Tədqiqatçılara görə, dağın adı “mülk”, “yaşayış yeri”, “ölkə”, “torpaq” mənalarını bildirən yurt (yurd) sözündən, məkan bildirən – ən şək.-sindən və dağ coğrafı terminindən ibarət olub, “yurd yeri olan dağ” mənasındadır.

Şamaxı r-nu ərazisində göl. Göl parıltılı və şəffaf olduğundan belə adlandırılmışdır.

Əd.: “Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti” II cild Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, s. 287

Şamaxı r-nunun c.-ş. hissəsində dağ. Hün. 827 m. Azərbaycan dilində yavan sözü “quru”, “boş”, türk dillərində yabani “yad” mənasında işlənir. Güman etmək olar ki, dağ bitki örtüyünə malik olmadığından belə adlandırılmışdır. Bəzi tədqiqatçılar bu sözü türkdilli ərsarıların yabanı tirəsinin adı ilə bağlayırlar.

Əd.: “Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”, II cild, Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, s. 273

Şamaxı r-nu ərazisində çay. Çay adını ətraf ərazidən almışdır. Yasamal “yastana, dağ döşündə az meyilli düz sahə” mənasındadır.

Əd.: “Azərbaycan toponimlərinin ensiklopedik lüğəti”, II cild, Bakı, “Şərq-Qərb”, 2007, s. 272

(5.5.1906, Şamaxı ş. – 30.10.1990, Bakı) – Azərbaycan coğrafiyaçısı, coğrafiya elmləri namizədi (1962). Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunu bitirmişdir. İkinci Dünya müharibəsinin iştirakçısıdır. Azərbaycan SSR Maarif Komissarlığında, Nizami adına Azərbaycan Ədəbiyyatı Muzeyində, Azərbaycan EA Ədəbiyyat İnstitutunda, Coğrafiya İnstitutunda çalışmışdır. Əsas tədqiqat sahəsi Azərbaycanın toponomikasının, coğrafi obyektlərin adlarının mənşəyinin öyrənilməsi ilə bağlıdır.

Məlumat R. Yüzbaşovun ailəsindən alınmışdır.

Şamaxı r-nu Göylər i.ə.d.-də kənd. Ləngəbiz silsiləsində Gəcənov yaylasında yerləşir. Əhalisi 180 nəfərdir (2009), 40 təsərrüfatı var. Kəndin ərazisi bəylərə məxsus olmuş, orada bəyin malikənəsi əsasında sonralar Bağırlı və başqa kəndlərdən bir neçə ailə məskunlaşması nəticəsində Bəylər obası-Yenikənd adı ilə formalaşmışdır.

Əd.: N.Bəndəliyev “Dağlıq Şirvanın toponimləri”, Bakı, “Elm”, s.120

Şamaxı r-nu Avaxıl i.ə.d.-də qəsəbə. Niyaldağ silsiləsinin Alçalı Pir yaylasında yerləşir. Bəzən Pirqulu dağını Alçalı Pir yaylası ilə qarışıq salaraq qəsəbənin yerləşdiyi ərazini Pirqulu yaylası adlandırırlar. Pirqulu dağı bu qəsəbədən qərb tərəfdə yerləşir. Əhalisi 41 nəfərdir (2009), 6 təsərrüfatı var.

1734 ildə Nadir şahın (1736-47) Şamaxı şəhərini dağıdaraq əhalisini köçürdüyü yeni yaşayış məntəqəsinin adı. Nadir şahın ölümündən sonra Yeni Şamaxı əhalisinin əksəriyyəti yenidən Şamaxıya köçdü.

Əd.: ASE, V cild, Bakı,1981, s. 117

Şamaxıda 19 əsrə aid türbələr kompleksi. Qәbiristandadır. Şamaxı һakimi Mustafa xanın ailә üzvlәri üçün tikilmiş 7 türbədən 4-ü salamat qalmışdır. Azərbaycanın sәkkizbucaqlı türbələr qrupuna daxil olan bu abidə yonulmuş ağ daşdan inşa edilmiş vә çatmatağlı günbəzlə örtülmüşdür. Xanın anasının dәfn edildiyi türbәnin kitabәsindә (1810) memarın adı (“Ustad Tağı memar”) һәkk edilmişdir. Yeddi Günbəz kompleksindəki türbələrin hamısı kompozisiyasına görə eynidir, yalnız giriş hissələrinin memarlıq tərtibi müxtəlifdir. Bu baxımdan 1816/17 ilə aid türbənin baştağlı girişi diqqətəlayiqdir.

Əd.: ASE, V cild, Bakı,1981, s. 101