All posts by rashad

Dini təriqət. 13-14 əsrlərdə Cəmaləddin Təbrizi, Zahid Gilani və Lahıclı Ömər Xəlvəti tərəfindən Şirvana gətirilən və burada formalaşmağa davam edən Xəlvətilik, adını qurucusu Pir Ömərin dağlarda və meşələrdə xəlvətə çəkilərək yalnızlıq halında təfəkkür və ibadət etməsindən almışdır. Ərbəin və çilə də adlandırılan “Xəlvət” prinsipi sufinin yetişdirilməsində tətbiq edilən psixoloji və pedaqoji bir metod idi. Qırx günlük yalnızlıq daha çox xanəgahda, xüsusi dar bir hücrədə və sufi mürşidin nəzarəti altında gerçəkləşdirilirdi. Burada yemə, içmə, yatma, söhbət kimi nəfsin istəklərinə qoyulan məhdudiyyətlər ilə sufinin öz iradəsini nəzarət altına alması, zikr, təfəkkür və ibadətlə qəlb gözünün açılması, qəlbin mənəvi ilhamları qəbul etməyə uyğun hala gəlməsi məqsədi güdülürdü. Xəlvətilər bu prinsipin yerinə yetirilməsində böyük diqqət göstərər və bunu ildə bir dəfə tətbiq edərdilər.

Qurğuşun çiçəyi fəsiləsindən Azərbaycanın məhdud endemik bitki növüdür. Dəvəçi rayonunda Ərəblər, Güləh, Daşlı Calqan kəndləri ətrafında, Ağburun dağında, Şamaxı rayonunda yayılmışdır. Aşağı dağ qurşağının quru, daşlı yamaclarında bitir.

Əd.: Azərbaycan SSR-in Qırmızı kitabı, Bakı, “İşıq”, 1989, s.469-470

(27.11.1961, Bakı ş.) bioloq, biologiya üzrə fəlsəfə doktoru (1994), dosent (2008). M.Ə.Sabir Fondunun təsisçisi və prezidentidir. Azərbaycan Dövlət Pedaqoji İnstitutunu bitirmişdir (1984). Azərbaycan EA-nın Botanika İnstitutunda çalışmışdır (1987-89). 1989 ildən Bakı Dövlət Universitetinin bitki fiziologiyası kafedrasında işləyir. Əsas tədqiqat sahəsi stress faktoru kimi ozonun bitkinin morfo-fizioloji göstəricilərinə təsiri ilə əlaqədardır. 4 kitabın (həmçinin ali məktəb dərslikləri), 1 monoqrafiya, metodik vəsait və dərs proqramları, onlarla elmi məqalələrin, publisistik yazıların müəllifidir. Beynəlxalq simpozium və konfransların iştirakçısıdır.

Məlumat S.Tahirlidən alınmışdır.

(6.7.1958, Bakı) – filoloq, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru (2002), dosent (2008). Sədi İmanovun qızıdır. Azərbaycan Dövlət Universitetini bitirmişdir. 1981 ildən Bakı Dövlət Universitetində, 1991 ildən həmin universitetin humanitar fakültələr üzrə rus dili kafedrasında işləyir. 23 elmi məqalənin, 1 dərs vəsaitinin müəllifidir. Elmi konfrans və simpoziumların iştirakçısıdır.

(23.8.1960, Bakı) – jurnalist, tədqiqatçı, filologiya üzrə fəlsəfə doktoru. Azərbaycan Dövlət İncəsənət İnstitutunu bitirmişdir. Azərbaycan Respublikasının Mədəniyyət Nazirliyində çalışmış, “İslam” qəzeti və “Qafqazinform” mərkəzi ilə əməkdaşlıq etmişdir. Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin mətbuat və informasiya xidmətində çalışmış, ümumi şöbənin müdiri olmuşdur. 2010 ildə Qafqaz Müsəlmanları İdarəsinin sədri, Şeyxülislam Allahşükür Paşazadənin qərarı ilə QMİ-nin ictimaiyyətlə əlaqələr və ailə problemləri üzrə sədr müavini vəzifəsinə təyin olunmuşdur.

Məhəmməd Məşhədi Hüseyn oğlu (1851, Şamaxı ş. – 1876, Şamaxı ş.) – şair. Mədrəsədə oxumuş, ərəb və fars dillərinə yiyələnmişdir. Gözəl təbi, bədahətən şeir demək istedadı olmuşdur. “Beyt üs-səfa” məclisinin üzvləri arasında böyük hörmətə malik idi. Hətta bəzi müəlliflər şeir məclisinin onun evində keçirildiyini iddia edirlər.

(1810, Şamaxı qəz. Şıxzərli k. -1896, Şamaxı) -şair. Heç bir təhsili olmamışdır. Gənc yaşlarından şeir qoşmağa başlamışdır. Çox sayda şeirləri olduğu deyilsə də, onlar itib-batmış, həyat və yaradıcılığı öyrənilməmiş, şeirləri nəşr edilməmişdir.

(?, Şamaxı qəz. Əngəxaran k. – 1918, Şamaxı) – aşıq, şair. Zil səsli ustad aşıq olmuşdur. Mahmud ağanın məclislərində və “Beyt üs-səfa” ədəbi məclisində iştirak etmişdir. Aşıq İbrahimin ustadı olmuşdur.

Molla Ağa Səməd Molla Qasım oğlu Zikri, (1831, Şamaxı ş. – 1902, Şamaxı ş.) – şair, ruhani. Əvvəl Şamaxıda, daha sonra isə Bağdad və Kərbəlada mükəmməl təhsil almış, ərəb və fars dillərinə yiyələnmiş, ömrünün axırına kimi mollalıq etmişdir. Şirvanda düzlük, sədaqət, mehribanlıq, ləyaqət nümunəsi kimi tanınmışdır. Mərsiyə, sinəzən, münacat, nət və s. formalarda şeirlər yazmışdır.

Əd.: S.Qəniyev “Beyt üs-səfa” ədəbi məclisi”. Bakı, “Elm və təhsil”, 2010, s.72

Bəydəmirov Gülümxan Qardaşxan oğlu (15.7.1950, Şamaxı r-nunun Ərəbşalbaş k.) – rəssam, xəttat. Ə.Əzimzadə adına Azərbaycan Dövlət Rəssamlıq Məktəbini bitirmişdir. Azərbaycanda unudulmaqda olan daş üzərində oyma sənəti ilə yaxından məşğuldur.