Qasım xan Məhəmmədsəid xan oğlu Xançobanlı (1763, Şamaxı – 1828, İran) 7-ci Şirvan xanı [1789-92; 1795-96]. Məhəmmədsəid xanın 5-ci оğlu Qasım xan da ömrünün bir hissəsini qardaşı Əsgər xan və əmisi оğlu Mustafa xanla qaçqınlıqda keçirmiş və 1786-89 illərdə xanlıq kürsüsündə böyük qardaşı Əsgər xanı əvəz etmişdir. 1792 ilin əvvəllərindən etibarən Şirvan əyanlarının ona incikliyi başladı. O təbəələr arasında fərq qoymur, şirvanlılara arxalanmaq yerinə Məhəmməd Şamxalın oğlu Şahbaz bəyi bir dəstə ləzgi ilə gətirdərək onlardan məsləhət alırdı. 1792 ildə Şirvan əyanları Hovuz mahalının naibi Yüzbaşı bəy və Sərdərin mahalının naibi Ömər sultanın təklifi ilə Mustafa bəyi Əlvənddən Ağsuya dəvət etdilər. Mustafa xan Şirvan xanı oldu. Qasım xan tərəfdarları ilə Qəbələyə, oradan Quba xanlığına getdi. 1794 ildə Məhəmmədhəsən xan, Quba xanı Şeyxəli xan və Şirvan xanlığına iddialı Qasım xan birlikdə Ağsu üzərinə hücum etdilər. Ağsu bir neçə ay mühasirədə qaldı. Mühasirə altında olanlar Sərdərin mahalının naibi Ömər sultanın başçılığı ilə mühasirə edənlərə qarşı hücuma keçdilər. Şeyxəli xan və Məhəmmədhəsən xan öz xanlıqlarına qayıtdılar. Qasım xan isə Quba və Şəki arasındakı Qaraburqa dağında məskunlaşdı. 1795 ildə V. Zubovun yürüşü zamanı Qasım xan Hovuz mahalının naibi Yüzbaşı bəyin köməyi ilə Qaraburqa dağından endi və Ağsu şəhərinin yaxınlığında düşərgə salmış qraf V. Zubovun hüzuruna gəldi. Qraf V. Zubov onu Şirvan xanı kimi tanıdı. Yenidən xan olmuş Qasım xan 1796 iləcən yenidən hakimiyyətdə qaldı və sonra Şəkiyə qaçdı. İranda Bəhrud deyilən yerdə dəfn edilmişdir.

Əd.: N. Bayramova “Şamaxı xanlığı”, “Təhsil” Nəşriyyat-Poliqrafıya MMC, Bakı, 2009, s. 52,54

B.Niyazlı “Şamaxı xanlığı”, Bakı, “Nurlar”, 2014, s.70,71