1993-94 illərə aid olan türbə Şamaxı r-nunun Çarhan kənd qəbiristanlığındadır. Türbədə dəfn edilən Şeyx Balahəmid sağlığında insanların dərdinə əlac etmişdir. Şeyxin ulu babaları Şeyx Həsən nəslindəndir. Şeyx Balahəmid Çarhan kəndinə 1930-40 illərdə köçmüş, 1992 ildə vəfat etmişdir. Məzarın üstündəki türbə şeyxin oğlu Həmid Paşanın vəsaiti hesabına ucaldılmışdır. Türbənin inşa edilməsində Çarhan kənd sakinləri usta Ağaxan və Ağaveyisin böyük zəhməti olmuşdur.

Əd.: K.Abdullayev “Azərbaycanda müqəddəs ziyarətgahlar”, Bakı, “Çinar-Çap”, 2007, s. 64

Şirvan bölgəsi üçün xarakterik olan ev tipi. Dam örtüyü balıqbeli formasında olub, xeyli alçaq düzəldilirdi. Bunun üçün ana tiri kəllə divari üzərinə qaldırıb üstünə, hər iki tərəfə maili olmaqla pərdilər döşənirdi. Dam çardağında “səlim ağacı” işlənmir, onların eyvanı kəllədə deyil,evin uzunluğu boyunca düzəldilirdi. Belə evlər interyerdə yanlara doğru maili, eksteryerdə isə balıqbeli şəklində görünürdü. Şirvani evlər adətən daşdan tikilirdi.

Əd.: A.Mustafayev “Şirvanın maddi mədəniyyəti”, Bakı, “Elm”, 1977, s.34-35

Yeddi əsrdən artıq qüdrətli Şirvanşahlar dövlətinin paytaxtı olan Şamaxı şəhərində hicri tarixinin 743 ilində Ərəb Xilafətinin Azərbaycan canişini, Əməvi xəlifəsi I Validin qardaşı Məslamə ibn Əbd ül-Malik tərəfindən inşa edilən Şamaxı Cümə məscidi, həm də dini mədrəsənin, mollaxananın mərkəzi olmuşdur.

Şamaxı rayonu flora və bitki örtüyü baxımından Azərbaycanın ən zəngin rayonlarından biridir. Azərbaycanda dağ çöl formasiyasının ən geniş areallarından biri də məhz bu rayonun payına düşür. Quru çöl və çöl bitkiləri arid-seyrək meşələrlə və müxtəlif kollarla qarışıq formasiyalar yaradır. Rayon ərazisində yayılan quru çöl və çöl bitkiliyi başdan-başa əkinçilik və ya qış otlaqları kimi istifadə olunur. Bu sahələrdə yovşan, yovşan-efemer yarımsəhralarına rast gəlinir. Yovşan, soğanaqlı qırtıc (Poa bulbosa), yapon tonqalotu (Bromus japonicus), bərk quramat (Dolium rigidum), çilikburnu (Erodium cicaturium), bəzi sahələrdə yovşan və efemerlərlə yanaşı lalələr, mollabaşı bitkilikdə xüsusi bir mənzərə yaradır.
Yarımsəhra bitkilik tipi rayon ərazisində qismən geniş yayılmışdır. Bu bitkilik tipinin heyvandarlığın, əsasən də xırdabuynuzlu mal-qaranın inkişafında qış otlaqları kimi xüsusi mühüm əhəmiyyəti vardır. Burada yarımsəhranın ağotlu-yovşanlı, topallı-yovşanlı, yovşanlı-ayrıqlı və d. formaları təşəkkül tapmışdır. Yarımsəhra bitkilliyi yerində bərpa olunmuş mədəni bitkilik, əsasən taxıl və üzümlük sahələri-bəzən də meyvə bağlaı və bostan bitkiliyi ilə əvəz olunmuşdur.

(?-?) – Şirvanşah [1196/97-1200/01], III Mənuçöhrün oğlu. Kəsranilər sülaləsindən idi. Şamaxıda zəlzələ vaxtı I Axsitanın arvadı və uşaqları həlak olduğundan, varis qalmadığı üçün taxta onun qardaşı I Şahənşah çıxdı. Altıağac kəndindən tapılmış iki dəfinədə Şirvanşah Şahənşahın adından zərb edilmiş azacıq gümüş qarışığı olan mis sikkələr aşkar olunmuşdur. Üz tərəfində dini rəmz və xəlifə ən Nasir-lidin-Allahın adı, habelə Qurandan parçalar, əks tərəfində isə “Məhəmməd rəsulillah, əl-məlik əl-müəzzəm, Şahənşah, ibn Mənuçöhr Şirvanşah” sözləri həkk olunmuşdur. Şahənşahın hökmranlığı uzun sürməmiş, özündən sonra sikkələrdən başqa heç bir abidəsi qalmamışdır.

Əd.: S.Aşurbəyli “Şirvanşahlar dövləti”, Bakı, “Avrasiya Press”, 2006, s. 170-171

(? – 1538) – Şirvanşah [1535/36 – 38]. Əmisi II Xəlilüllahın ölümündən sonra hakimyyətə çıxarılmışdı. Kiçik yaşlı olduğundan dövləti əslində vəkil Hüseyn bəyin başçılığı ilə Şirvan zadəganları idarə edirdi. Özünü Şirvanşah Şeyxşahın oğlu Məhəmməd adlandıran bir qələndər (dərviş) 1537 ildə Şirvanda hakimiyyət uğrunda mübarizəyə başladı.

(? – ?) – 18 əsr Azərbaycan şairi. Klassik və xalq ədəbiyyatı üslubunda əsərlər yazmışdır. Divanı günümüzədək qalmasa da, şairin cönklərdə bir çox əsərləri qalmaqdadır. Füzuli ədəbi məktəbinin davamçısı olsa da, orjinal şeirlər də yazmışdır. “Əhval-i Şirvan” adlı tarixi mənzuməsi çox önəmlidir. Bu əsərində Nadir Şah Əfşarın Şirvana hücumunu təsvir etmiş, zülm və pisliyə qarşı çıxmışdır. “Əhval-i Şirvan” əsəri, tarixi gerçəklikdən bəhs etdiyindən, dövrün olaylarını və durumunu araşdırmaq baxımından faydalı əsərdir.

Əd.: ASE, X cild, Bakı,1987, s.455

Azərbaycanda şəhər. Eyniadlı inzibati rayonun mərkəzidir. Bakıdan 118 km aralıdır. Kürdəmir dəmiryol stansiyasından (Bakı-Tbilisi dəmiryolu) 72 km şimal-şərqində, Bakı-Qazax avtomobil yolu kənarında, Baş Qafqaz silsiləsinin c.-ş. ətəklərindədir. Azərbaycanın ən qədim şəhərlərindən biridir. Əhalisi 36,8 min nəfər (2012). Yaşayış məntəqəsi haqqında antik dövr, ərəb, fars, türk, erməni, gürcü, həmçinin orta əsr Avropa müəllifləri məlumat verirlər.

Azərbaycan MEA Nəsirəddin Tusi adına Şamaxı Astrofizika Rəsədxanası – elmi-tədqiqat müəssisəsi. Şamaxı şəhərindən 22 km aralı Y.Məmmədəliyev qəsəbəsi yaxınlığında Pirqulu dağının şimal yamacında dəniz səviyyəsindən 1435 m yüksəklikdədir.

Cənubi Qafqazda ən qədim məscid kompleksi. 743 ildə inşa edilmişdir. Lakin bu məscidin yerində daha qədim məbəd olduğuna əsas verən əlamətlər onun üç mehrablı olması və buna müvafiq olaraq daxili quruluşunun üç hissəyə bölünməsidir Şamaxı Cümə məscidinin inşası xilafət ordusunun Azərbaycanı işğal etdikdən sonrakı dövrə təsadüf edir. Bəzi mənbələrdə göstərildiyinə görə, bu məsciddə Xəzər xaqanı İslam dinini qəbul etmişdir.