(20.6.1898, Şamaxı – ?) – Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti Parlamentinin xüsusi qərarına əsasən, dövlət hesabına ali təhsil almaq üçün xaricə göndərilmiş tələbələrdən biri. Şamaxı realnı məktəbini bitirib (1917), Petroqrad elektrotexnika institutuna daxil olmuş, Fevral inqilabından (1917) sonra Rusiyada baş verən hadisələrlə əlaqədar təhsilini yarımçıq qoyaraq vətənə qayıtmışdı. Parlamentin 1919 il 1 sentyabr tarixli qərarına əsasən, təhsilini fizika-riyaziyyat sahəsində davam etdirmək üçün İstanbul Universitetinə göndərilmişdir.

(1.8.1980, Ağsu r-nunun Gəgəli k.) – tarixçi, tarix üzrə fəlsəfə doktoru.

Azərbaycan Dövlət Pedaqoji Universitetini bitirmişdir (2008). Milli Azərbaycan Tarixi Muzeyinin 2004 və 2008 illər, “Şamaxı tarix-diyarşünaslıq muzeyi”nin 2009 il ekspozisiyalarının, Orta əsr Ağsu şəhəri arxeoloji turizm kompleksinin 3, 4 və 5 qazıntılarındakı sərgi zallarının (2010-13) hazırlanmasında yaxından iştirak etmişdir. “Şamaxı tarix-diyarşünaslıq muzeyi”nin kataloqunu iki dildə (azərbaycan və ingilis dillərində) hazırlamış, 2009 ildə nəşr etdirmişdir.

(9.5.1928, Quba r-nunun Xucbala k. – mart, 1994, Bakı) – Azərbaycan arxeoloqu, Qafqazşünas alim, tarix elmləri doktoru (1974), professor (1982), Azərbaycanda çöl arxeologiyasının əsas təşkilatçılarından biri. Azərbaycan Dövlət Universitetini bitirmişdir. Azərbaycan Tarixi Muzeyinin arxeoloji texnologiya laboratoriyasının müdiri, Azərbaycan EA Tarix İnstitutunun baş elmi işçisi olmuşdur.

(10.2.1955, Şamaxı ş.) – astronom, fizika üzrə fəlsəfə doktoru (2009). Bakı Dövlət Universitetini bitirmişdir. Şamaxı Astrofizika Rəsədxanasının aparıcı elmi işçisidir. Əsas tədqiqatı A və F spektral sinifli ifranəhəng ulduz atmosferlərinin spektral tədqiqinə həsr olunmuşdur. Elmi nəticələri BDU – nun astrofizika kafedrasında, Ukraynanın Krım rəsədxanasında, müxtəlif yerli və beynəlxalq konfranslarda müzakirə edilmişdir.

(6.11.1961, Şamaxı ş.) – mədəniyyət işçisi, Azərbaycan Respublikasının əməkdar mədəniyyət işçisi (2008). Azərbaycan Dövlət Mədəniyyət və İncəsənət Univerisitetini və Azərbaycan Müəllimlər İnistutunun Şamaxı filialının Azərbaycan dili və ədəbiyyatı üzrə yenidən hazırlanma təhsilinin tam kursunu bitirmişdir. Şamaxı Ekskursiya və Səyahətlər bürosunda işləmişdir.

(? – 1462) – Şirvanşah [1417-62]. Dərbəndilər sülaləsindən idi. Atası Şirvanşah I İbrahimin ölümündən sonra hakimiyyətə keçmişdi. Onun dövründə Şirvanşahlar dövləti Qaraqoyunluların vassallığından azad oldu. 1460 ildə Samur çayı sahilində Şirvana soxulmuş Səfəvi Şeyx Cüneydin qoşununu məğlub etdi. Döyüş zamanı Şeyx Cüneyd öldürüldü. Bununla da Səfəvilər və Şirvanşahlar sarayı arasında uzun müddət davam edən düşmənçiliyin əsası qoyuldu. I Xəlilüllah dövründə ticarət və sənətkarlıq inkşaf etdi, Bakıda və s. şəhərlərdə geniş abadlıq işləri aparıldı.

(? – 5.11.1535) – Şirvanşah [1524-35]. Dərbəndilər sülaləsindən idi. Atası II İbrahimin [1502-24] ölümündən sonra hakimiyyətə keçmişdi. Səfəvilərdən asılı vəziyyətə düşən II Xəlilüllah I Şah İsmayılın qızı Pərixan xanımla evlənmişdi. Səfəvilərin vassallığından qurtarmağa çalışan II Xəlilüllahın bütün səyləri nəticəsiz qaldı. Ölümündən sonra hakimiyyətə övladı olmadığı üçün qardaşı oğlu Şahrux keçdi.

Dini təriqət. 13-14 əsrlərdə Cəmaləddin Təbrizi, Zahid Gilani və Lahıclı Ömər Xəlvəti tərəfindən Şirvana gətirilən və burada formalaşmağa davam edən Xəlvətilik, adını qurucusu Pir Ömərin dağlarda və meşələrdə xəlvətə çəkilərək yalnızlıq halında təfəkkür və ibadət etməsindən almışdır. Ərbəin və çilə də adlandırılan “Xəlvət” prinsipi sufinin yetişdirilməsində tətbiq edilən psixoloji və pedaqoji bir metod idi. Qırx günlük yalnızlıq daha çox xanəgahda, xüsusi dar bir hücrədə və sufi mürşidin nəzarəti altında gerçəkləşdirilirdi. Burada yemə, içmə, yatma, söhbət kimi nəfsin istəklərinə qoyulan məhdudiyyətlər ilə sufinin öz iradəsini nəzarət altına alması, zikr, təfəkkür və ibadətlə qəlb gözünün açılması, qəlbin mənəvi ilhamları qəbul etməyə uyğun hala gəlməsi məqsədi güdülürdü. Xəlvətilər bu prinsipin yerinə yetirilməsində böyük diqqət göstərər və bunu ildə bir dəfə tətbiq edərdilər.

Azərbaycan Respublikasının Şamaxı şəhərindən 1-1,5 km şimal-qərbdə qədim məskən və qəbiristan. Arxeoloji qazıntılar (1958 ildən) nəticəsində zəngin maddi mədəniyyət nümunələri, pul dəfinəsi və s. aşkar edilmişdir. Yaşayış məskəni müxtəlif təbii və siyasi hadisələrlə əlaqədar dəfələrlə öz yerini dəyişmişdir. Mədəni təbəqənin qatı Kür-Araz mədəniyyətinə aiddir. Gil qablar, daş və sümükdən alətlər, silahlar, buranın ilk Tunc dövründə böyük yaşayış yeri olduğunu göstərir.

1958 ildə üzüm plantasiyaları salmaq məqsədilə təpəlik sahədə təsərrüfat işləri aparılarkən Xınıslı yaşayış yeri ilə birlikdə aşkar edilmişdir. 300-dən çox gümüş sikkə tədqiq olunmuşdur. Sikkələr Roma (denari), Afina (5 tetradraxma), Frakiya (3 tetradraxma), Vifiniya (7 tetradraxma), Pont (1 tetradraxma), Selevki (76 tetradraxma), Arşaki (161 draxma) və yerli bənzətmə alban (72 ədəd) pullarından ibarətdir.